Een enkele faalervaring kan een diepgaande impact hebben op hoogbegaafden, met consequenties die verder reiken dan het moment van falen zelf. Het kan leiden tot een intens gevoel van angst en onzekerheid, wat hen ervan weerhoudt om nieuwe uitdagingen aan te gaan en hun volledige potentieel te benutten.
Hoogbegaafden hebben vaak al op jonge leeftijd bijzondere prestaties geleverd. Ze zijn gewend geraakt aan succes en het behalen van doelen. Maar wanneer ze plotseling geconfronteerd worden met een faalervaring, kan dit hun wereld op zijn kop zetten.
Een faalervaring kan een negatieve invloed hebben op het zelfbeeld en zelfvertrouwen van hoogbegaafden. Ze kunnen zichzelf gaan zien als “niet goed genoeg” of twijfelen aan hun capaciteiten. Dit kan leiden tot een diepgewortelde angst om opnieuw te falen en tekort te schieten.
De angst voor herhaling van een faalervaring kan hoogbegaafden belemmeren om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Ze vermijden situaties waarin ze mogelijk weer kunnen falen, uit angst voor de negatieve gevolgen voor hun zelfbeeld en zelfvertrouwen.
Dit vermijdingsgedrag kan een belemmering vormen voor persoonlijke groei en ontwikkeling. Hoogbegaafden kunnen kansen missen om nieuwe interesses te ontdekken, vaardigheden te ontwikkelen en hun volledige potentieel te benutten.
Tip: In Alle kenmerken hoogbegaafdheid op een rij vind je een overzicht van alle kenmerken van hoogbegaafdheid.
Hieronder volgt een voorbeeld hoe een hoogbegaafde jongen zich laat belemmeren door een faalervaring.
Bas-ketbal
Het was een zonnige zaterdagmiddag toen de 10-jarige Bas thuiskwam van de basketbaltraining waar hij zo naar had uitgekeken. Zijn moeder, Lisa, zag dat hij sip keek en een wat teleurgestelde uitdrukking had. “Hoe was de basketbaltraining, Bas? Je leek er zo enthousiast over. Wat vond je ervan?”
Bas haalde zijn schouders op en zuchtte. “Ik vond het eigenlijk niet zo leuk, mam. Ik denk niet dat ik er nog naartoe wil.”
Een week lang merkte Lisa op dat Bas niet meer met zijn basketbal speelde, iets wat hij altijd met plezier deed. Ze besloot het gesprek met hem aan te gaan en vroeg tijdens het avondeten: “Bas, ik heb gemerkt dat je de laatste tijd niet meer hebt gebasketbald. Waarom is dat?”
Bas aarzelde even en mompelde toen: “Ik weet het niet… Ik vond het gewoon niet leuk en heb er geen zin meer in.”
Lisa zag dat er meer speelde en ging wat dieper in op het onderwerp. “Waarom vond je het niet leuk, Bas? Is er iets gebeurd waardoor je er geen plezier meer in hebt?”
Bas keek naar zijn moeder en zuchtte diep. “Nou, eigenlijk voelde ik me niet goed genoeg tijdens de training… Ik kon niet zo goed meekomen met de anderen en ik maakte veel fouten.”
Lisa legde haar hand op Bass arm en keek hem bemoedigend aan. “Oh, Bas, ik begrijp dat het frustrerend kan zijn als je het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent. Maar weet je, iedereen begint ergens en het is normaal om fouten te maken. Je hoeft jezelf niet te vergelijken met anderen. Het belangrijkste is dat je plezier hebt in wat je doet en dat je kunt groeien en leren.”
Bas keek zijn moeder twijfelend aan. “Maar wat als ik altijd fouten blijf maken?”
Lisa glimlachte geruststellend. “Fouten maken is een natuurlijk onderdeel van leren en groeien. Het betekent niet dat je niet goed genoeg bent. Het betekent juist dat er altijd ruimte is voor verbetering en nieuwe mogelijkheden om te ontdekken. Ik geloof in jouw talent en ik ben trots op hoe ver je al bent gekomen met basketbal.”
Bas glimlachte voorzichtig en voelde zich iets beter begrepen. Hij besefte dat het oké was om fouten te maken en dat de waarde van basketbal niet alleen lag in het perfect zijn, maar ook in het plezier van het spel en de persoonlijke groei die het met zich meebracht. Met deze geruststelling voelde hij de motivatie om weer met zijn basketbal te spelen, wetende dat hij altijd kon blijven leren en dat zijn inzet en doorzettingsvermogen waardevol waren, ongeacht het resultaat.
Wil jij ontdekken hoe jij faalblokkades kunt wegnemen bij jouw hoogbegaafd kind? Neem contact op voor een gratis kennismakingsgesprek.
Tip: Leer meer over de drijfveren achter jouw hoogbegaafde kind in de blog perfectionisme bij hoogbegaafdheid.
